GÖBEKLİTEPE

GÖBEKLİTEPE

          İnsanlık tarihinin ilk yapısı, ilk tapınağı olan Göbeklitepe Şanlıurfa’nın Harran Ovası’nın kenarında bulunan Germiş Dağları’ndaki Örencik Köyü’ndedir. 1983 yılında bir çiftçi tarlasını sürerken tarlada oymalı taş bulur ve bu taşı müzeye götürür. Bunun üzerine dikkatler arazi üzerine yoğunlaşır ve bölgede kazı çalışmaları başlar. Fakat buranın önemi pek anlaşılmaz ve araştırmalara, incelemelere ara verilir. 1995 yılında Şanlıurfa Müzesi ve Alman Arkeoloji Enstitüsü ortak projesi olarak bölgede kazı çalışmaları başlamıştır. Bu çalışmaya Alman Arkeoloji Enstitüsü’nden Klaus Schmidt başkanlık yapmıştır. Tapınağın gün yüzüne çıkmasında önemli katkıları olmuştur. 
          Göbeklitepe’de yapılan kazılar sonucu ortaya çıkanlar hayret vericidir. Yapılan kazıda ortaya çıkan tapınağın 12 bin yıllık olduğu, taşların ve yapıların insanlık tarihinin ilk yapısı olduğu ortaya çıkmıştır. Ortaya çıkan tapınağın o dönemde ya da sonraki dönemlerde toprağa gömüldüğü belirtilmektedir. Neden toprağa gömüldüğüyle ilgili soru işaretleri netlik kazanamamıştır. Araştırmalara göre insanlık tarihinde konut yapımının da 12 bin yıl öncesine dayandığı görülmektedir. Araştırmacılar buranın Mezopotamya Uygarlıklarının başlangıç noktası olabileceğini belirtmektedir.

         Tapınak 90 dönümlük alana yapılmış olup kazılarda T şeklinde büyük taş sütunlar bulunmuştur. Bu sütunlar daireler şeklinde sıralanıp 15-20 metre çapında odacık şeklinde tapınaktan oluşmaktadır. Ayrıca bu yapıların yerin altına doğru katman katma ilerlediği belirtilmektedir. Tapınaktaki taş sütunlar üzerinde kurt kafası, boğa, aslan, yaban domuzu, kafası olmayan insan kabartmaları mevcuttur. Ayrıca sürüngen hayvan figürleri de çok ilgi çekicidir. Göbeklitepe’deki bu figürlerle Göbeklitepe’den binlerce yıl sonra ortaya çıkan uygarlıkların yapılarındaki figürlerle benzer olması da buradaki gizemi daha da artırmaktadır. Buna göre Göbeklitepe ile sonraki uygarlıklar arasında bir bağlantı olduğu düşüncesi de ortaya çıkmaktadır. 

        İnsanlık tarihinin ilk ve en eski yapısı olan Göbeklitepe insanlık tarihi açısından önemli yere sahiptir. Bu nedenlerden dolayı UNESCO tarafından dünya mirası listesine girmiş ve koruma altına alınmıştır.